Hamsili Pilav Hangi Yöreye Aittir? Karadeniz’in Gurur Tabağı, Gelinlerin Korkulu Rüyası
Bir düşünün: sofrada pirinç var, balık var, üstüne bir de “anne eli değmiş” bir hava var. İşte bu, Karadenizli bir annenin mutfakta “yine farkımı ortaya koyayım” dediği andır. Çünkü hamsili pilav sıradan bir yemek değildir; bu yemek, sabırla dizilmiş hamsilerin, iç pilavla girdiği Karadeniz operasıdır.
Ve evet, sevgili okur, lafı uzatmadan söyleyelim: Hamsili pilav, Karadeniz yöresine, özellikle de Trabzon ve Rize çevresine aittir.
Ama mesele sadece “hangi yöreye ait” değil… Mesele, bu pilavın “hangi ruh hâline” ait olduğudur.
—
Mutfakta Bir Savaş Başlıyor: Kadınlar, Erkekler ve Hamsili Pilav
Evde hamsili pilav yapılacağı duyulduğu anda roller netleşir:
Erkekler hemen plan yapar — “Ben balıkları temizleyeyim, sen pilavı yap” derler ama beş dakika sonra kaybolurlar.
Kadınlar ise sabırla o hamsileri tek tek dizerken, “Bu kadar balığı dizeceğime duvar örerdim” diye içlerinden geçirir ama belli etmezler.
İşte o an, Karadeniz’in mizahı mutfağa taşınır.
Erkek aklı stratejiktir: “Üstüne biraz limon sıkarız, mis gibi olur.”
Kadın aklı ilişkiseldir: “Hamsiyi dizmeden önce onunla konuşmak lazım, pilavla kavga etmesin.”
Ve sonunda, tava fırına girer, evde derin bir sessizlik… Çünkü herkes bilir:
Bu sadece yemek değil, bir sabır sınavıdır.
—
Hamsili Pilavın Hikâyesi: Balıkla Pirincin Yasak Aşkı
Bir zamanlar Karadeniz’de balıkçı bir adam, denizden döndüğünde evinde sadece biraz pirinç bulmuş.
Kadını demiş ki: “Bunları karıştır, belki bir mucize olur.”
Ve olmuş da. Pirinçle hamsi birleşmiş, ortaya hem doyurucu hem gösterişli bir tabak çıkmış.
Ertesi gün komşular kokuyu duyunca kapıya dizilmiş.
İşte o gün, hamsili pilav Karadeniz’in milli mirası hâline gelmiş.
Yani sevgili okur, bu yemek sadece bir tarif değil; bir evliliğin hikâyesidir.
Bir yanda tuzlu, hırçın, özgür ruhlu hamsi…
Diğer yanda yumuşacık, uyumlu, alttan alan pirinç.
Birbirine zıt ama bir araya geldiğinde kusursuz.
Tam bir “Karadeniz çifti”!
—
Kadın Gözüyle Hamsili Pilav: “Bir Diz Değil, Bin Emek”
Kadınlar için hamsili pilav hazırlamak, adeta bir meditasyondur.
Her hamsi dizilişinde bir sabır, her pirinç tanesinde bir hikâye vardır.
Kimi “bu kadar balığı kim dizecek” diye isyan eder, kimi “dize dize rahatlıyorum” der.
Ama sonunda hepsi aynı şeyi söyler:
> “Şunu erkekler bir kere yapsa, sonra ‘ben yemek yapıyorum’ demezlerdi.”
Kadın gözüyle hamsili pilav: sanat, sabır, simetri.
Erkek gözüyle hamsili pilav: protein + karbonhidrat + kolay doyum.
Fark ortada ama güzellik tam da burada.
—
Erkek Gözüyle Hamsili Pilav: “Ben Olsa 10 Dakikada Hazırlarım”
Erkekler genelde bu yemeği “stratejik bir görev” gibi görür.
“Balığı dizmek mi? Kolay. Sıra sıra dizeriz, 10 dakikada biter.”
Sonra üçüncü hamside sabır biter, pilavın ortasında balıklar yan yatmış, kimisi kuzeye kimisi güneye bakar.
Ama sonuçta gururludurlar: “Bak, yaptım işte!” derler.
Kadınlar ise bir bakış atar, sadece bir cümle yeter:
> “Senin hamsili pilav değil, coğrafya haritan olmuş.”
Bu yüzden Karadeniz mutfağında hamsili pilav, bir evlilik testi gibidir.
Dizilme sırası bozuksa, tartışma çıkar.
Ama ortaya güzel bir tabak çıkarsa, herkes susar, kaşık sesleriyle barış gelir.
—
Peki Gerçekten Nerelidir Bu Lezzet?
Tüm espriyi bir kenara bırakalım:
Hamsili pilav, Karadeniz mutfağının en özel yemeklerinden biridir ve en çok Trabzon, Rize, Giresun hattında sahiplenilir.
Balığın tazeliği, pirincin kalitesi ve sabırla dizilen katmanlar, bu yemeği bölgenin gurur simgesi hâline getirir.
Ama artık İstanbul’dan İzmir’e, hatta Almanya’daki Karadenizlilerin sofralarına kadar yayılmıştır.
Yani yöresi belli, ama gönlü evrensel.
—
Son Lokmada Mizah, Bir Kaşıkla Sohbet
Hamsili pilav, sadece Karadeniz’e değil, mizaha, dayanışmaya, “birlikte yapma kültürüne” de aittir.
Bir kadınla bir erkeğin mutfakta anlaşamadığı ama sonunda kahkahalarla sonuçlanan her hikâyenin simgesidir.
O yüzden bir dahaki sefere hamsili pilav yaparken ya da yerken, şunu hatırlayın:
Bu yemek sadece balıkla pilavın birleşimi değil; aklın ve kalbin mutfakta el sıkışmasıdır.
Peki sizce, hamsili pilavı kim daha iyi yapar?
Kadınlar mı sabrıyla, erkekler mi stratejisiyle?
Yorumlara bekliyorum; ama önce, şu hamsileri düzgün dizelim…